Sámegielagiid gielladilli ja giellaeavttut leat iešguđetlágánat Sámis. Gávdnojit máŋga sámegiela ja máŋggalágán suopmanat. Dan geažil lea dehálaš dovdat ja diehtit gielladili dan guovllus ja dovdat oahppi sámi gielladuogáža.
Lea dehálaš dovdat:
- máná giellamáhtu – mii mearkkaša man muddui máhttá giela doaibmi sosiálalaš diliin
- Makkár giela hupme ruovttus unnivuođa rájes – ovtta vai máŋga giela?
- Makkár oahpahusgiella lea skuvllas – sáhttá leat eará go ruovttus
- Man muttus lea su vuosttašgiella ja mo dan hálddaša ruovttus ja astoáiggis – makkár giella lea buoremusat ovdánan
Guovttegielalaš ovdáneapmi
Lea maid dehálaš dovdat máná guovttegielalaš ovdáneami birra. Jus it dovdda mo guovttegielat ovdáneapmi lea, de sáhttá leat riska ahte:
- váruhat fonologalaš váttisvuođaid mánás dan dihte go sámegielas ja dárogielas leat goabbatlágán giellajienat
- váruhat ahte mánás leat lohkan ja čállinváttisvuođat go leat goabbatlágán ortografiijat dahje čállinerohusat dán guovtti gielas.
- giellariggodat ii leat nu ovdánan ja de váruhat oahppis lea váttisvuohta buktit ovdan jurdagiiddis dahje váttis čilget juoidá
Ávžžuhus lea goappašat gillii kártet, nu ahte oažžu ollislaš giellagova.
Váhnemat ja oahpaheaddjit leat dehálaš diehtogáldut
Máná lagamusat, namalassii máná váhnemat leat deháleamos ovttasbargoguoimmit. Dan dihte lea dehálaš ovttasbargat singuin ja oažžut oktasaš ipmárdusa gaskal ruovttu ja skuvlla dasa mii guoská kártemii. Muhtun kártenávdnasiidda galgá háhkat dieđuid máŋgga sajis. Sihke váhnemat ja guovttegielat oahpaheddjiid leat lunddolaš diehtogáldut,
- sihke máná birra ja máná duogáža birra
- mo lea máná eatnigiella ovdánan ja mo dat doaibmá.
Go váldá vuhtii máŋggabealatvuođa mánás, mii maiddái sisttisdoallá su gievrras beliid de dat addá ollislaš gova.
Kártenávdnasat sámegillii
Go oahpaheaddji galgá láhčit heivehuvvon oahpahusa ohppiide, de ferte sin viidodat giella- ja kultuvrra ektui váldot vuhtii. Dan dihte ferte geavahit kártenávdnasiid mat leat heivehuvvon juste dan ohppiidjovkui. Mis gávdnojit olu ja iešguđetlágán kártenávdnasat mat leat jorgaluvvon ja heivehuvvon sámi mánáide.